Ana Sayfa Manşet Aşılar kanunla zorunlu hale getirilmelidir

Aşılar kanunla zorunlu hale getirilmelidir

AHEF Genel Sekreteri Dr. Hakan UZUN ile aile hekimliği sistemi özelinde bağışıklama söyleşi gerçekleştireceğiz

W- 1 mart tarihinde gerçekleşen söyleşimizde (bknz) aşı redlerinin 10 bini bulduğunu ifade etmiştiniz. Bakanlığın geçen hafta açıkladığı 2017 yılı rakamı 23 bin! (bknz)
Aşı redleri konusunda vatandaşlardan gelen sebepler nelerdir?

H.U.- Aile Hekimlerinin en önemli görevleri koruyucu sağlık hizmetleri olup, aşılama açısından aile hekimleri ailelere aşıların yararlarına anlatarak, aşılama oranlarını aile hekimliğinin başlamasıyla %99 oranlarına kadar çıkartmıştır.

Aşı redleri  aile hekimlerinden kaynaklanan bir sorun değildir.

Aşı reddi yapan vatandaşlara neden yaptırmadığını sorduğumuzda aşının içinde zararlı maddeler olduğunu iddia ederek bunun için yaptırmak istemediklerini görüyoruz. Bir kısım vatandaşımızda devletin aşıyı kanunla zorunlu hale getirmediği için yaptırmadığını eğer gerçekten devlet aşıyı zorunlu tutarsa yaptıracaklarını söylemektedirler. Özellikle vatandaşların medyada çıkan aşı ile ilgili olumsuz haberlerden etkilenerek aşı yaptırmak istemeyenlerin sayısı çığ gibi artmaktadır.

W- Sualimiz öncesinde bir giriş yapmak isteriz; geçtiğimiz ocak ayında Fransa’da 11 aşı zorunlu hale getirildi (bknz) , benzeri bir talep aile hekimlerinden de geldi (bknz)  ve yasa önerisi sunuldu (bknz) fakat bakanlık zorunluluk değil gönüllüğü vurguladı (bknz ).

Bildiğimiz kadarı ile Umumi Hıfzıssıhha Kanunumuzda (6 mayıs 1930) sadece kuduz aşısı zorunlu:
MADDE 96 – Kuduz aşısı ihzar ve tatbikı için iktiza eden müesseseler Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâletince veya onun müsaade ve murakabesi altında resmî teşkilâtı tarafından açılır ve aşı meccanen tatbik olunur.
(ilave salgın hastalıklarda tedbir amaçlı aşılama)

Diğer mevzuatlarımızda: T.C. Anayasamızın 17/11. Maddesinde, Türk Medeni Kanun’u 24. Maddesinde, Tababet Kanunu 70.maddesinde ve Hasta Hakları Yönetmeliğimizde aşı için vücut bütünlüğüne yönelik girişimsel bir olay ve kişilik hakkı olarak ele alınması sebebi ile aşı için “rıza aranma şartı” mevcuttur.

Tüm bunlara baktığımızda AHEF olarak, bu önemli I.basamak halk sağlığı konusundaki düşüncelerinizi alabilir miyiz?

H.U- Aşı konusunda ülkemizde sadece kuduz aşısı zorunluluğu bulunmaktadır. Vatandaşlarımızın çoğu çocuklarına aşı yaptırmaktadır. Özellikle ülkemizde göç hareketleri daha arttığı için ülkemizdeki çocukların sağlığının korunması için aşı daha önemli hale gelmiştir. Bir toplumda aşıyla korunabilen hastalıkları önleyebilmek için o toplumun %70’ nin üstünde aşılama yapılması gerekmektedir. Bu oran sağlanamazsa ülkemizde aşı ile korunabilen hastalık salgınları görülebilir. Bu yüzden de çocukluk çağı hastalıklarından korunabilmek için yapılması gereken aşıların kanunla belirlenmesi gerekmektedir.

W- Aşı redlerinin düşürülmesi için önerileriniz neleridir?

H.U. Aşı redlerinin düşürülmesi için Sağlık Bakanlığının çocukluk çağı aşıları kanunla belirlemesi gerekmektedir. Bunun dışında medyada olumsuz aşı karşıtı haberler engellenmeli aşının faydalarının anlatıldığı programlarının sayısı artırılmalıdır. Tüm bu önerilerimizin hayata geçirilmesi yanında her müdürlük bünyesinde aşı red ekipleri kurularak, aşı yaptırmak istemeyen ailelere özel ziyaretler düzenleyerek onlara doğru bilgileri ulaştırmakta aşı red sayılarını azaltacaktır.

W- Bu konuda bakanlık ile yaptığınız görüşmelerde gündeme geldi mi, ortak bir çalışmanız olacak mı?

H.U.- Ortak kanun teklifi çalışmamız, aşının yararlarını anlatan program çalışmamız ile aşı red ikna ekipleri kurulması çalışmalarımız olabilir.

W- Sağlık Bakanlığı aşı takvimindeki çocuklara uygulanacak aşılarda aile hekimi ebeveynlerden onam almak zorunda mı? Yasal durumda ebeveyn onamı hem anne hem babayı kapsıyor mu?
H.U.- Sağlık Bakanlığı yani aile hekimleri çocuklara aşı yapmak için ailesinden sözlü veya yazılı olarak onam almak zorundadır. Aile onam vermiyorsa ilgili aşılar çocuğa yapılamaz. Yasal durumda onam çocuğun velisi veya vasisi kim ise onun tarafından verilmesi gerekmektedir.
W- ASM’de uygulanan aşılar AHBS‘ne girlirken bunlar polikliniz muayenesi olarak gözükmekte midir?
H.U.- Her aşı öncesi çocuk bu aşıyı olabilecek sağlık şartlarını taşıyor mu ? taşımıyor mu ? diye aile hekimi tarafından muayene edilmektedir. Bu yüzden AHBS sisteminde poliklinik muayenesi girilmiş olarak gözükür.
W- Aile hekiminin işyükünü objektif olarak görmek istesek kayıtlarda olmayan fakat reelde olan işler nelerdir?
H.U.- Aile Hekiminin iş yükü içinde yer alan fakat kayıtlara geçmeyen en büyük iş yükü hasta ve hasta yakınlarına verilen sağlık danışmanlığı işleridir. Aile hekimleri aynı zamanda vatandaşların sağlık danışmanı olduğu için, vatandaşlarımızı bilgilendirmek ve sağlık okuryazarlığını artırmak için harcanan zamanlar genel olarak AHBS kayıt altına alınmamaktadır. Ama sağlık danışmanlığı aile hekimliğinin en büyük iş yükünü oluşturmaktadır.
W- Özel sağlık işletmelerinde uygulanan aşı takvimindeki aşıların Sağlık Bakanlığı tarafından görülmesi aile hekimliği sistemi üzerinden oluyor değil mi?
Burada sanırım aile hekimlerine negatif performans getiren bir uygulama var!
Bu konuyu açabilir misiniz ve bu uygulamamnın mevzuat yönü nedir ve de çözüm önerinizi alabilir miyiz?
H.U.- Özel sağlık işletmerinde yapılan aşıların sağlıknete girilmesi gerekmektedir. Ama maalesef özel hastaneler yaptıkları aşı işlemlerini zamanında sağlık nete göndermeyip aile hekimlerini mağdur ediyorlar.
Aile Hekimleri zamanında özel hastaneler tarafından girilmeyen aşılar nedeniyle savunma vermek zorunda kalıyorlar.
Birde aşıların zamanında yapılmaması durumunda aile hekimleri hem para cezasına hemde ceza puanına maruz kalabilmektedirler. Bu sebeple aile hekimleri her zamanında yapılmayan aşı için savunma vermek zorunda kalıyorlar. Savunmaları uygun görülmezse hem para hemde puan cezasıyla karşı karşıya kalabiliyorlar. Bu sebeple keyfi olarak ailelerin yaptırmadığı aşılar aile hekimlerine gereksiz iş yükü, para ve puan cezası olarak geri dönme riski yaratmaktadır. Aşılar bu sebeple kanunla zorunlu hale getirilmelidir.
W- Göçmenler aile hekilmliği sistemi içinde değil mi? Aşıların takibi ve performansı da aile hekimlerinde midir?
H.U.- Göçmenler için bir çok ilde Toplum Sağlığı Merkezlerine bağlı Göçmen poliklinikleri yer almaktadırlar. Göçmenlerin nüfuslarının yoğun olduğu yerlerde birinci basamak sağlık hizmetleri buralar tarafından verilmektedir. Bunun dışında göçmen nüfusunun az olduğu yerlerde bu yük yine aile hekimlerinin üstüne kalmaktadır. Örn. Suriyeli göçmenlerin aşıları ve izlemleri yine aile hekimleri tarafından takip edilmektedir.Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan göçmenler aile hekimliği sistemine dahil olmaktadırlar. T.C vatandaşı olmayanlar ise sistem dışından sağlık hizmeti almaya çalışmaktadırlar.
W- Sayın Başkanım değerli görüşlerinizi paylaştığınız için çok teşekkür ederiz.