2025 yılının sağlık politikası yenilikleri arasında, Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) geliştirdiği yeni bir araçla Avrupa genelinde ilaç kıtlığının izlenmesinin uyumlu hale getirilmesi yer alıyor.

Avrupa Birliği, 27 üye ülkede jenerik ilaçlarda kullanılan aktif farmasötik bileşenlerin (API) %60 ila %80’ini Hindistan ve Çin’den ithal ediyor. Dünya antibiyotiklerinin yaklaşık %90’ı Asya’da üretiliyor. Giderek daha saldırgan bir jeopolitik ortamda, “yabancı aktörlerin bu bağımlılığı kritik bir zafiyete dönüştürmesi kolay” diye vurguluyor Belçika, İspanya, Almanya, Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Letonya, Estonya, Litvanya, Portekiz, Slovenya ve Kıbrıs sağlık bakanları. Antibiyotik tedarik zincirinin aniden kesintiye uğradığı bir senaryoyu hayal etmek artık distopik değil.

Komisyon bugün AB’de kritik ilaçların bulunabilirliğini iyileştirmek için bir Yönetmelik önerdi . Öneri, tedarik zinciri çeşitliliğini teşvik ederek ve AB’de ilaç üretimini artırarak insan sağlığını korumayı amaçlıyor. Bu, ekonomimize büyük katkı sağlayan AB’nin ilaç sektörünü destekleyecektir . Yasa ayrıca, belirli pazarlarda bulunamayan ortak ilgi duyulan diğer ilaçlara erişimi iyileştirmeyi de amaçlıyor. Bu girişim, Avrupa Sağlık Birliği’nin AB hastalarının ihtiyaç duydukları ilaçlara ihtiyaç duyduklarında erişebilmelerini sağlama hedefine katkıda bulunuyor .

Başkan von der Leyen, özellikle az sayıda tedarikçi üretici veya ülkenin olduğu ilaçlar ve etken maddeler için bağımlılıkları azaltmak ve AB’nin dayanıklılığını artırmak amacıyla siyasi yönergelerinde Kritik İlaçlar Yasası’nı duyurdu . Bu yasa, AB’deki ilaç kıtlığını ele almak için halihazırda sunulan yasa tekliflerini, özellikle de ilaç reformunu tamamlıyor .

İlaç kıtlıkları çoğunlukla üretim sorunları, tedarik zinciri riskleri ve kaynaklar için küresel rekabetten kaynaklanmaktadır. Yeni Yasa bu zorlukların üstesinden gelmeyi amaçlamaktadır. Temel unsurlar şunlardır:

• stratejik projeler aracılığıyla kritik ilaçlar için AB üretim kapasitesinin iyileştirilmesi
• kritik ilaçların güvenilir tedarik zincirlerini teşvik etmek veya diğer ilaçlara erişimi iyileştirmek için kamu alımlarının kullanılması
• AB ülkeleri arasında önemli ilaçlara adil erişimi sağlamak için işbirlikçi tedariki desteklemek
• tek veya sınırlı sayıda tedarikçiye olan bağımlılığı azaltmak için uluslararası ortaklıkları araştırmak

Kritik İlaçlar Yasası Teklifi – 11 mart 2025