Bel Soğukluğuna Neden Olan Bakterilere Karşı Yeni Silah
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan biri olan bel soğukluğuna (gonore) yol açan Neisseria gonorrhoeae bakterisinin bazı suşları, günümüzdeki çoğu modern antibiyotiğe direnç geliştirmiştir. Ancak bilim insanları, bu bakterilere karşı etkili olabilecek yeni bir antibiyotik sınıfı keşfettiler.
Almanya Konstanz Üniversitesi ve Avusturya Viyana Üniversitesi’nden araştırmacıların liderlik ettiği bir ekip, bu yeni bileşiğin, bakterilerin kendi kendini yok etmesini tetikleyerek çalıştığını belirledi.
A quinolone N-oxide antibiotic selectively targets Neisseria gonorrhoeae via its toxin–antitoxin system
Yeni Antibiyotik Nasıl İşliyor?
Araştırmalar, bakterilerin birbirleriyle savaşmak için kullandığı maddelerden olan alkil kinolonlar (AQ) üzerine yoğunlaştı. Ekip, bu maddeleri analiz ederek laboratuvarda yeni varyasyonlar sentezledi.
Konstanz Üniversitesi’nden hücre biyoloğu Christof Hauck, “Bu yeni AQ moleküllerinden biri gerçekten benzersiz bir etkiye sahipti,” diyor. “Gonokokları öldürürken diğer mikroorganizmalara veya insan hücrelerine zarar vermiyor.”
Keşfedilen kimyasal bileşik, Pseudomonas aeruginosa bakterisinden elde edilen 2-nonil-4-kinolon N-oksit (NQNO) idi. NQNO, gonokokların büyümesini durdurdu ve deneylerde bakterinin yayılmasını engelledi.
Hücresel Düzeyde Etki Mekanizması
NQNO, bakterinin enerji üretim sürecinde kritik rol oynayan elektron taşıma zincirini durdurarak hücresel stres yaratıyor. Bu stres, bakterinin kendi toksinlerinden birinin ortaya çıkmasına ve sonucunda bakterinin kendi kendini öldürmesine yol açıyor.
Hedefe Yönelik ve Güvenli Bir Yaklaşım
Araştırmalar, NQNO’nun vücuttaki faydalı bakterilere zarar vermediğini gösterdi. Fare modellerinde yapılan deneyler, NQNO tedavisinin gonore enfeksiyonlarına karşı etkili olduğunu ortaya koydu. Ayrıca kimyasal modifikasyonlarla daha güçlü ve etkili varyasyonlar da geliştirildi.
Konstanz Üniversitesi’nden mikrobiyolog Ann-Kathrin Mix, “Maddemiz, gonokokların toksin-antitoksin sistemine doğrudan saldırıyor gibi görünüyor,” diyerek bileşiğin özgüllüğüne dikkat çekiyor.
Dirençli Bakterilere Karşı Yeni Umut
Neisseria gonorrhoeae, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Bakteriyel Öncelikli Patojenler Listesi‘nde yer alıyor ve en tehlikeli süper mikroplar arasında sayılıyor. Bu bakterilerin en büyük tehdidi, diğer mikroplardan genetik materyal toplayarak antibiyotik direnci kazanabilmeleridir.
Her yıl dünya genelinde milyonlarca enfeksiyona neden olan gonore ile mücadele sürerken, geliştirilen bu yeni antibiyotik sınıfı umut vadediyor.
Viyana Üniversitesi’nden mikrobiyal biyokimyacı Thomas Böttcher, “Gonokoklar antibiyotiklere hızla direnç kazanmalarıyla ünlüdür. Sonuçta, bazı türler mevcut antibiyotiklere tamamen dirençli hale gelmiştir,” diyor.
