Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, kıkırdak bozulması sebebiyle orta ve ileri yaşta ortaya çıkan eklem bozukluklarının, ileri teknoloji cerrahi yöntemlerle daha etkili bir şekilde tedavi edilebildiğini belirtti. Eklem bozukluğunun sebep olduğu ağrılardan kurtulmanın mümkün olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Bombacı, ağrı nedeniyle yaşam kalitesi düşen bu hastalarda belli bir aşamadan sonra eklem protez ameliyatları ile yaşam kalitesini yükseltmenin mümkün olduğunu belirtti.
Özellikle son yıllarda ortopedide kullanım alanı genişleyen ve cerrahi sonrasında hastanın kazanımları ile ön plana çıkan robotik cerrahi konusunda bilgi verdi. “Robotik artroplasti diz, kalça veya omuz gibi eklemlerin protez ile değiştirilmesi ameliyatında robotik teknolojilerin kullanılmasıdır. Bu teknolojiler cerrahların ameliyat esnasında daha hassas, doğru ve tekrarlanabilir işlemler yapmalarına olanak tanır” dedi.
Halk arasında eklem kireçlenmesi olarak da bilinen kıkırdak bozulması sonucu ortaya çıkan rahatsızlıkların, eklem sertleşmesine ve hareket güçlüğüne yol açtığının altını çizen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Bombacı, protez ameliyatlarında tercih edilen ve günden güne görünürlüğü artan robotik cerrahi ile ilgili bilgi verdi.
Hareket Kısıtlılığı Günlük Yaşamı Etkiliyor
Artrozlu hastaların ilk şikâyetlerinin etkilenen eklemde hareket kısıtlılığı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Bombacı, bireylerin sıklıkla bacaklarda kalça ve diz eklemlerini rahat hareket ettiremediğini, sonrasında buna istirahatte bile devam eden şiddetli ağrının ilave olabildiğini, ilerleyen zamanla da ağrı ve hareket kısıtlılığının hastanın günlük işlevlerini ve yaşam kalitesini düşürdüğünü anlattı.
Protez ameliyatı olup beklediği faydayı görememiş, ağrıları tam geçmemiş kişiler olabileceğine değinen, Prof. Dr. Hasan Bombacı, “Bahsi geçen durumlar uygulamaya veya gelişebilecek komplikasyonlara bağlı olarak yaşanabilecek durumlardır. Robotik cerrahi ise bu aksaklıkları en aza indirecek bir cerrahi yöntem olup, planlamayı ve protezin dize yerleştirilmesi sırasında implantların maksimum güvenlikte ve doğrulukta olmasını sağlıyor” dedi.
Kesilerin daha hassas ve düzgün oluşmasını sağlıyor
Robotik eklem protezi cerrahisinin, ameliyatın daha hassas bir şekilde uygulanmasını sağlayan cerrahi bir teknik olduğunun altını çizen Prof. Dr. Bombacı, “Robotik artroplasti, öncelikle cerrahın ameliyat sırasında daha iyi görüntüleme ve daha doğru kesimler yapmasına yardımcı olan bir planlama süreci ile başlar. Cerrah, önceden tasarlanmış bir prosedüre göre robotik bir kolu yöneterek, protezi doğru bir şekilde yerleştirir ve hastanın doğal eklemlerine en yakın sonuçları elde eder” diye konuştu.
Kalça eklem protez cerrahisinin Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından kabul edilen en başarılı ameliyatlardan biri olduğunun altını çizen Prof. Dr. Bombacı sözlerine şöyle devam etti: “Ülkemizde standart protez cerrahisini de başarıyla uygulayan pek çok meslektaşımız var. Robotik cerrahinin iyi ancak diğer yöntemlerin kötü olduğunu söylemek doğru olmaz. Ancak, hastayla ilgili bazı özel durumlarda, sözgelişi önemli kemiksel deformitelerin olduğu durumlarda hesaplamaların çok daha hassas yapılması gerekiyor. Robotik cerrahi işte bu dizilim bozukluklarının olumsuz etkisini gidermenin yanında normale yakın deformitelerde de daha az hata payı ile protez uygulamasına imkân tanımaktadır. Başka bir deyişle protez bireyin özelliklerine en uygun şekilde uygulanarak bir bakıma “kişiselleştirilmiş” hale gelmektedir.”
Robot, yumuşak doku ile kemik arasındaki uyumu sağlıyor
Robotik cerrahinin ameliyatlarda en önemli etkisi daha düzgün bir kesi ve planlama yapılmasını sağlaması olduğuna işaret eden Prof. Dr. Bombacı, sözlerine şöyle devam etti: “Ameliyat sırasında diz eklemini oluştururken, eklem yüzeylerinde belli açı ve miktarda kesim yaparak eklemin bozuk kısımlarını uzaklaştırırız. Bu bozuk eklem kısımlarını uzaklaştırırken yapılan kesimlerin her bir milimetre ve derecesi önemlidir. Bu dereceler hastanın dizindeki hasara ve hastanın yapısına göre değişiklikler gösterebilir. Protez yapılması gereken ama geç kalan hastalarda zaman içinde dizilim ve basınç bozukluğuna bağlı yumuşak dokularda da hasar meydana gelir. Bu hasarlar protez yapımı esnasında dikkate alınması gereken durumlardır. Bahsi geçen yumuşak doku farklılık ya da problemlerini robottan faydalanarak hesapladığımızda daha hassas bir şekilde değerlendirmek mümkün. Robot burada yumuşak doku ile kemik arasındaki uyumu sağlayarak bize daha hassas bir ölçüm vaat ediyor. Dolayısıyla buna bağlı olarak robotla yapılan ameliyatlarda daha iyi bir yumuşak doku ve kemik dengesi, daha iyi bir dizilim ve sonuç ortaya çıkabiliyor.”
Hastalar 2 ya da 3’üncü günde ayaklarının üzerine basarak dolaşabiliyor
Robotik cerrahinin hastaya en büyük katkısının daha az cerrahi kesi yapılması olduğunun altını çizen Prof. Dr. Bombacı, ameliyat sonrası dönemle ilgili şu bilgileri verdi: “Ölçümleri kendi yapan robot, yalnızca gerektiği kadar kesi açıp, işlemlerin gerçekleştirilmesine olanak sağlar. Sağlam dokuların daha az zarar görmesini sağladığı için ameliyat sonrası dönemde hastanın toparlanması ve iyileşmesi daha az ağrı ile sonuçlanır. Aslında, ameliyat sonrası dönemde robotik cerrahi uygulanan bir hasta ile iyi uygulanmış standart protez cerrahisi yapılan bir hasta arasında çok büyük fark görülmez. İkisinde de 1-2 gün sonra hasta yük vermeye başlar fakat robotik cerrahide kan kaybı daha azdır ve hastanın ameliyat sonrası erken dönemde konforu daha fazladır. Böylelikle hasta daha rahat hareket edebilir. Yerleştirme mükemmele yakın olduğu için daha iyi bir fonksiyonel sonuç elde edilebilir. Yaklaşık 2 hafta sonra dikişler alınır ve hemen hemen 3 hafta sonra hastaların sosyal hayata dönmeleri mümkündür.”
Çerrahi kararını hastanın durumu belirler
Protez ameliyatlarının yaş açısından zamanlamasının da önemli olduğuna değinen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı sözlerini şöyle tamamladı: “Protez ameliyatı geri dönüşümsüz bir ameliyattır. Hastanın eklem yüzeyleri tamamen çıkartılıp onun yerine arasında polietilen olan metalden yapılan bir implantla kaplanır ancak, bu implantın da bir ömrü vardır. Bu yüzden eklem protezi ameliyatları erken yaşlarda pek tercih edilmez. Bu ameliyatın sıklığı yaklaşık 60-65 yaşlarından sonra artmaya başlar. Eğer kişinin romatizmal bir hastalığı varsa ya da dizinde kötü bir kırık geçirmiş ve diz eklemi oldukça fazla hasar görmüş ise erken yaşlarda da protez ameliyatının yapılması gerekebilir. Bunlar daha çok son safhaya gelmiş artroz hastalarıdır. Protez ameliyatı bu hastalar için de daha konforlu bir yaşam vaat eden, hastaların hızlı bir şekilde sosyal hayata dönmesini sağlayan çok yüz.
