ABD’deki çeşitli kurumlara bağlı nörologlar, kök hücre uzmanları ve moleküler biyologlardan oluşan ve Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki bir grup tarafından yönetilen bir ekip, Alzheimer hastalığının temel nedeninin beyin hücrelerinde yağ birikmesi olabileceğine dair kanıtlar buldu. Çalışma Nature dergisinde yayınlandı;
Nature / APOE4/4 is linked to damaging lipid droplets in Alzheimer’s disease microglia
Alzheimer hastalığında beyin dokusunun tek çekirdekli RNA dizilimi yoluyla, APOE4/4 genotipine sahip Alzheimer hastalarında en çok bulunan ACSL1-pozitif mikroglia ile lipid damlacıklarıyla ilişkili enzim ACSL1’in ekspresyonuyla tanımlanan bir mikroglial durum belirledik . .
Önceki araştırmalar, Alzheimer hastalığının , sinir hücreleri arasında büyüyen plaklarda beta-amiloid birikmesinden kaynaklandığını ileri sürmüştü . Diğer çalışmalar da beyin hücrelerinde birikebilen tau adı verilen bir proteinin varlığını ortaya çıkardı . Bu nedenle, hastalığı önleme, yavaşlatma veya durdurma yollarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların çoğu, bu tür birikimlerin azaltılmasına veya ortadan kaldırılmasına dayanmaktadır. Ancak bu yeni çalışmayla araştırmacıların bulduğu gibi, hastalığın gelişiminin kökeninde başka bir şey olabilir.
Alzheimer hastalığı Alois Alzheimer tarafından ilk kez tanımlandığında, plaklar ve tau birikiminin yanı sıra beyin hücrelerinde yağ damlacıklarının da oluştuğunu belirtmişti. O zamandan bu yana, hastalığın nedeni olup olmadıklarını belirlemek için çok az çaba sarf edildi.
Araştırma ekibi bu nedenle APOE geninin işlevine odaklandı; önceki araştırmalar, bu genin, yağ damlacıklarının sinir hücrelerine taşınmasında rol oynayan bir proteini kodladığını göstermişti. Önceki araştırmalar ayrıca 1’den 4’e kadar numaralandırılmış dört APOE varyantının bulunduğunu ve bunlardan birinin, APOE4’ün beyin hücrelerine en fazla yağı taşıdığını, APOE2’nin ise en azını getirdiğini göstermiştir.
Ekip, APOE varyantlarının Alzheimer hastalığının gelişimi açısından farklı riskler taşıyıp taşımadığını merak etti. Bunu öğrenmek için birkaç deney yaptılar.
İlk deneyde araştırmacılar, bir test sinir hücresinin içindeki proteinleri tanımlamak için tek hücreli RNA dizilimini kullandılar. Bulduklarını, Alzheimer hastalığından ölen ve APOE4 veya APOE3’ün çift kopyasına sahip kişilerden toplanan doku örneklerine uyguladılar.
APOE4 genine sahip insanların beyinlerinde, yağ damlacıklarının beyin hücrelerine hareketini artıran bir tür enzim içeren daha fazla bağışıklık hücresi bulunduğunu buldular . Başka bir deneyde, APOE4 veya APOE3 varyantlarına sahip kişilerin beyin hücrelerine amiloid uygulanmasının, hücrelerin daha fazla yağ biriktirmesine neden olduğunu buldular.
Araştırmacılara göre sonuçlar, beyindeki amiloid birikiminin, yağın beyin hücrelerine itilmesini tetikleyerek Alzheimer hastalığına yol açtığını gösteriyor.
